Het bijzondere aan Nieuw Kerkelijk Peil is dat je als hele gemeente in gesprek gaat. Van kerkenraad tot gemeenteleden, van jongeren tot ouderen - iedereen krijgt een stem. Deze brede betrokkenheid zorgt voor een compleet beeld van waar jullie gemeente staat en waar jullie naartoe willen. 

Wat houdt de actie in?

De eerste twintig kerken die zich aanmelden voor Nieuw Kerkelijk Peil ontvangen een korting van maar liefst 350 euro. In plaats van het volledige startbedrag betaal je alleen de kosten per ingevuld formulier (3,50 euro per formulier). 

Waarom meedoen?

Nieuw Kerkelijk Peil is veel meer dan alleen een onderzoek - het is een krachtig instrument voor de toekomststrategie van jouw gemeente. Het helpt gemeenten niet alleen inzicht te krijgen in hun huidige situatie, maar biedt ook concrete handvatten voor strategische keuzes in de toekomst. 

Hoe kun je meedoen?

• Aanmelden kan vanaf 16 juni via het actieformulier op www.nieuwkerkelijkpeil.nl
• Wil je per 1 oktober starten? Meld je dan vóór 19 september aan
• Actie geldig tot 15 oktober - afronding vóór 1 december 2025
• Volledig online proces voor snelle en efficiënte resultaten
• Resultaten binnen 6 weken na afronding

Ervaringsverhalen gemeenten

Tientallen gemeenten hebben al gebruik gemaakt van deze tool. Lees hier de ervaringen van:

• De Kempen: "Gemeenteleden bleken sterker naar vernieuwing te verlangen dan ingeschat was"
• Dordrecht-Dubbeldam: "We willen ook voor tieners en twintigers aantrekkelijk worden”
• Schoonebeek: "Onze prioriteit? De jongeren voorop, en nieuwe leden meer in beeld"

Op 1 juli beëindigt René de Reuver zijn werkzaamheden als scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Negen jaar lang gaf hij leiding aan het landelijke werk van de kerk. 

Op donderdag 3 juli wordt hij tijdens een liturgische viering in de Domkerk in Utrecht officieel losgemaakt als predikant in algemene dienst. De viering begint om 19.30 uur; de kerk is open vanaf 19.00 uur. Iedereen die betrokken is bij het werk van de kerk is van harte welkom om deze bijzondere avond mee te maken. 

Praktische informatie 

• Locatie: Domkerk, Domplein 31, 3512 JE Utrecht 
• Bereikbaarheid: 10 minuten lopen vanaf station Utrecht Centraal 
• Parkeren: parkeergarages Springweg, Kruisstraat (Stadsschouwburg) of Hoog Catharijne 

Wil je erbij zijn? Meld je aan via dit formulier 

Extra informatie per collecte

Het landelijke collecterooster 2026 geeft bij elke collecte een korte omschrijving en soms ook een aansprekend persoonlijk verhaal om bij de aankondiging van de collecte te gebruiken. Bij elke collecte wordt verwezen naar meer informatie over het project. In de brochure staan ook tips voor een maximale collecteopbrengst, nuttige achtergrondinformatie en afdrachtgegevens.

Bijzondere momenten

Een aantal collecten is verbonden aan bijzondere momenten. Zo collecteer je bijvoorbeeld op de zondag voor Bevrijdingsdag voor noodhulp aan mensen op de vlucht in Myanmar, op Biddag voor Rwandese zusters-diaconessen  die arme gezinnen leren hoe ze zo efficiënt mogelijk gezond voedsel kunnen verbouwen, en rond Wereldvluchtelingendag voor een beter leven voor vluchtelingen in ons eigen land.

Geloven in delen

Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie, is dankbaar dat ieder jaar weer zoveel gemeenten collecteren voor het werk van Kerk in Actie en de Protestantse Kerk als geheel. “Door te geven en te delen, mogen we ontdekken hoe God voorziet en mensen met elkaar verbindt. Collecteren is méér dan een financiële bijdrage, het is een daad van geloof, een teken van vertrouwen in Gods Geest, die mensen in beweging zet en vermenigvuldigt wat gegeven wordt. We vertrouwen erop dat Hij ons werk zegent en vrucht laat dragen, zodat er genoeg is voor velen."

Extra exemplaren nodig?

Diakenen, zwo-commissies en kerkrentmeesters krijgen het collecterooster 2026 toegestuurd, het is ook online te vinden. Extra exemplaren zijn te bestellen via de webwinkel. 

Met onderstaande infografic laat PFZW zien wat de pensioenregeling inhoudt en wat er op hoofdlijnen verandert.

Meer informatie over de nieuwe pensioenregeling is te vinden via pfzw.nl/nieuweregels.

"Met u delen wij de verbijstering over wat er in Gaza gebeurt. Het voortgaande geweld en de vele doden raakt ons tot in onze ziel. Uw oproep om concreet uiting te geven aan onze verbijstering en het geweld een halt toe te roepen herkennen wij. Als kerk zoeken wij naar vormen om dit te doen vanuit onze roeping en verantwoordelijkheid", zeggen Bouw en De Reuver in een reactie op de vele e-mails en brieven die de dienstenorganisatie heeft ontvangen. 

Uitgangspunt: het gebed om Gods Koninkrijk 

"Het gebed om Gods Koninkrijk is het uitgangspunt. We bidden om als pelgrims op weg te gaan met joden, christenen en anderen. Om samen te leven met alle verschillen, om te leven met de wonden, en om samen te werken om de wonden te helen. We kiezen er als kerk voor om het uit te houden in de spanning als een weg uit de polarisatie”, aldus de kerkleiding. “We weigeren om een eenzijdige kant te kiezen en maken een krachtige keuze vóór Joden en vóór Palestijnen; we komen op voor medemenselijkheid en luisteren naar de wonden; we zoeken naar wat heelt en verbindt en komen op voor gerechtigheid en vrede, samen met onze partners en anderen. Dat alles vanuit de inspiratie van de waarden van Gods Koninkrijk." 

Concreet kerkelijk getuigenis 

De Protestantse Kerk zoekt naar vormen om uiting te geven aan haar roeping en verantwoordelijkheid. Dit kerkelijk getuigenis heeft onder andere geklonken in: 

• De oproep van scriba René de Reuver over politieke loopgraven die oplossingen en noodhulp in de weg staan 
• De door de generale synode in november 2024 aanvaarde nota 'Uw Koninkrijk kome - als pelgrims op weg samen met Joden en Palestijnse christenen' 
• Het Protestants Perspectief 'Vrede binnen je muren' 
• Acties van Kerk in Actie in zowel Gaza, de Westbank als Israël voor hulp aan mensen in de meest kwetsbare posities, waaronder kinderen en ouderen  
• Twee uitzendingen van Petrus in het land vanuit Palestijns en Joods perspectief 
• Samen met zestien andere lidkerken van de Raad van Kerken heeft de Protestantse Kerk om gesprek gevraagd bij de Israëlische ambassadeur in Nederland over Tent of Nations 
• De Pinksterboodschap van de Raad van Kerken 

Verbonden blijven ondanks pijn 

"Die zoektocht naar verbinding, gerechtigheid en herstel gaat door, ook door de pijn en wanhoop heen", vervolgt de kerkleiding. "Het is misschien wel de belangrijkste les die we van onze Joodse en Palestijnse partners op dit moment leren: je blijven inzetten voor het goede, ook al lijken extreme stemmen de overhand te hebben." 

De Protestantse Kerk zoekt op deze wijze naar recht, vrede en verbinding door stem te geven aan en verbonden te blijven met Joden, Palestijnse christenen en andere Palestijnen. Dit gebeurt vanuit de overtuiging dat iedereen gehoord moet worden en elk mensenleven even kostbaar is in de ogen van God. 

Meer informatie over het standpunt van de Protestantse Kerk is te vinden op de themapagina Israël en Palestina: 

In elke aflevering spreekt de voorganger een korte meditatie uit, vertellen gemeenteleden hun verhaal en steken ze een kaars aan en wordt de kijker gezegend met een persoonlijke zegenwens. Ook zie je hoe mensen hun geloof in het dagelijks leven vormgeven. De uitzending eindigt telkens met een bijzondere vertolking van een bekend kerklied.

Petrus in het land is een programma van KRO-NCRV in samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland. Het is wekelijks te zien om 17.10 uur op NPO 2.

Heb je een aflevering gemist? Kijk terug via npo.nl/petrusinhetland.Volg Petrus in het Land ook op Facebook en Instagram voor extra inspiratie en een kijkje achter de schermen!

Op 26 mei oordeelde de rechter dat de plannen van voormalig minister Faber (Asiel en Migratie) niet door mochten gaan. Zij wilde per 1 januari stoppen met het betalen van de opvang. Volgens de rechtbank is dat niet toegestaan. Daardoor blijft de opvang van 28 mensen zonder papieren in Amsterdam – en waarschijnlijk ook in andere steden – bestaan. Deze opvang is onderdeel van de Landelijke Vreemdelingenvoorziening. Daar kunnen mensen terecht die geen verblijfsvergunning hebben. Vaak zijn dit kwetsbare mensen die al lang in Nederland zijn, slecht voor zichzelf kunnen zorgen en psychische of lichamelijke problemen hebben. 

Mensenrechten als basis 

De rechter verwijst in de uitspraak naar het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie. In dat handvest staat dat elk mens recht heeft op waardigheid, een veilig privéleven en bescherming tegen onmenselijke behandeling. Ook Nederland moet zich hieraan houden, óók als het gaat om mensen zonder verblijfsstatus. De uitspraak past bij wat al in 2014 door het Europees Comité voor Sociale Rechten werd vastgesteld, naar aanleiding van een klacht van de Protestantse Kerk tegen de Nederlandse staatVerder lezenWat doet de Protestantse Kerk voor vluchtelingen?. Het comité stelde toen al vast: iedereen heeft recht op basisvoorzieningen zoals onderdak, eten en hygiëne, ongeacht de verblijfsstatus. 

Duidelijkheid voor kerken en gemeenten 

Voor kerken en diaconale initiatieven die mensen zonder papieren opvangen, is deze uitspraak goed nieuws. Er is nu duidelijkheid: de rijksoverheid is verantwoordelijk voor de kosten, niet de gemeenten. Dat maakt samenwerking tussen kerken, hulporganisaties en overheden beter mogelijk. “We zien deze uitspraak als een bevestiging van onze roeping als kerk: er zijn voor mensen van wie de waardigheid op het spel staat”, zegt Jurjen de Groot, directeur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk en Kerk in Actie. “Mensen zonder papieren leven vaak in moeilijke omstandigheden. Dat zij recht houden op opvang is niet alleen juridisch belangrijk, maar ook moreel juist.” 

Als diaconie je inzetten voor mensen op de vlucht? Kerk in Actie, het diaconale programma van de Protestantse Kerk, heeft een uitgebreid stappenplan gemaakt om diakenen en anderen hierbij van dienst te zijn: Vraag het stappenplan aan

In sommige gemeenten speelt de vraag: mogen we (een deel van) het diaconale geld gebruiken voor het gemeentewerk? Zeker als de diaconie genoeg geld heeft, maar de gemeente zelf krap bij kas zit, kan dit een actuele vraag zijn. 

Het korte antwoord: ja, maar alleen onder voorwaarden. Het mag dus wel, maar alleen in bijzondere gevallen én met toestemming. Volgens de kerkorde moet er eerst een zorgvuldige afweging plaatsvinden. 

Hoe werkt de aanvraag? 

De kerkenraad en de diaconie dienen samen een verzoek in bij het Breed Moderamen van de Classicale Vergadering (BMCV). Dit orgaan overlegt hierover met het Classicaal College voor de Behandeling van Beheerszaken (CCBB). Samen kijken zij of het verzoek terecht is. 

Waar letten ze op? 

1. Een inhoudelijke beoordeling is de eerste stap: Gaat het echt om het overhevelen van geld? Waarom is dat nodig? En past dit binnen de plannen van de gemeente en de diaconie? 
2. Financiële situatie: Als er inderdaad geld wordt overgeheveld, volgt de tweede stap omdat duidelijk moet zijn dat het diaconaal aandeel van de diaconie in de activiteit goed is onderbouwd. 
3. Diaconale taak blijft belangrijk: De diaconie moet haar werk – zorgen voor mensen in nood, binnen en buiten de kerk – kunnen blijven doen. Dat mag niet in gevaar komen. 

Zoektocht naar balans 

Elke aanvraag is maatwerk. Het is belangrijk om een goede balans te vinden tussen het belang van de gemeente en het behoud van het diaconale werk. Het BMCV en het CCBB denken hierin graag mee. 

Voor meer informatie over de juiste stappen en overwegingen verwijzen we naar de nieuwe richtlijn:

Download de richtlijn 'Inzet diaconale middelen voor gemeentewerk' 

Letterlijk overvliegen - De Lichtbron Hilversum 

In De Lichtbron krijgt de overgang van kinderwerk naar jeugdwerk een spectaculaire en symbolische vorm door het 'overvliegen'. De gemeente organiseert vooraf een gezellige kennismakingsavond waar predikant, jeugdwerker en oudere tieners de nieuwe groep verwelkomen. Via een spel maken ze kennis met elkaar, natuurlijk met de traditionele roze koeken erbij - een vast onderdeel van de catechese. 

Het hoogtepunt is de Slotzondag, waar elke tiener centraal staat met een foto en een persoonlijke herinnering of gedachte over de kerk. Ze delen herinneringen aan de kinderdienst, Kliederkerk of hun doop met de hele gemeente. Dan volgt het bijzondere moment: de tieners vliegen - letterlijk en figuurlijk - over door via een trampoline voor in de kerk in de armen te springen van de oudere tieners, die klaarstaan met slaapzakken om de landing zo zacht mogelijk te maken. Vanaf dat moment behoren ze niet meer tot het kinderwerk, maar tot het jeugdwerk. Deze fysieke overgang maakt de symbolische stap heel concreet en onvergetelijk. 

Vlaggenlijnen vol wensen – Protestantse gemeente Losser 

Wat begon als een noodoplossing tijdens corona, is uitgegroeid tot een geliefde traditie in Losser. Toen de gewone overstapdienst niet mogelijk was vanwege de coronamaatregelen, bedacht de kindernevendienst een alternatief: vlaggenlijnen met persoonlijke wensen. 

Ouders van school en gemeenteleden kunnen voor elk kind vlaggetjes inleveren met een wens of tekst. De kindernevendienst maakt hiervan een persoonlijke slinger voor elke groep 8-leerling. Deze aanpak bleek zo'n groot succes dat de gemeente het sinds 2020 elk jaar doet. De kleurrijke vlaggenlijnen zijn niet alleen feestelijk, maar ook vol van persoonlijke bemoediging - een tastbare herinnering aan de liefdevolle gemeenschap die achter elke jongere staat. 

De Geloofsbox - Protestantse gemeente Dedemsvaart 

In Dedemsvaart krijgt de overstap een heel persoonlijke dimensie door middel van de Geloofsbox. Tijdens de basiscatechese werken jongeren samen met hun begeleiders aan een persoonlijke doos gevuld met herinneringen, bemoedigingen en geloofsvoorwerpen. 

Voorafgaand aan de overstapdienst reflecteren jongeren samen met hun ouders: wat wil je bewaren, wat wil je meegeven voor de toekomst, en wat betekent je geloof in deze nieuwe fase? Ook de begeleiders van zowel de basiscatechese als de tienerkerk stellen hun eigen Geloofsbox samen. Tijdens de overstapdienst wordt de box van elke jongere aangevuld met een jongerenbijbel en andere persoonlijke gaven van ouders en grootouders. 

Het hoogtepunt is een sketch waarin de Geloofsbox letterlijk tot leven komt. Een jongere die haar doos op zolder wil zetten, ontmoet de Heilige Geest die haar laat zien hoe waardevol haar geloofsvoorwerpen zijn. Kaartjes, boekjes, een armbandje en een gebedsschriftje roepen herinneringen op aan momenten waarop God dichtbij was. De boodschap is helder: je hoeft je geloof niet achter te laten als je naar de middelbare school gaat. 

Brugdienst met dagboek - Andreaskerk Putten 

De Andreaskerk in Putten organiseert een uitgebreide 'Brugdienst' die de gemeenschap actief betrekt bij de overgang. Voorafgaand aan de dienst komen alle groep 8-kinderen samen voor een gezellige activiteit, gevolgd door een voorbereidingsavond voor ouders. Tijdens deze avond bereiden de ouders de kerkdienst voor. In die dienst vervullen de ouders diverse rollen zoals Bijbellezen en bidden. 

Het hart van de brugdienst is de zegen die het kind van één van de ouders ontvangt en een persoonlijk geloofsdagboek. Tijdens de brugdienst staan de jongeren centraal in de dienst, waar de gemeente biddend en zegenend om hen heen staat. Door de uitgebreide voorbereiding en betrokkenheid van ouders wordt het een betekenisvolle overgang die de hele gemeenschap raakt. 

Persoonlijke rugzak - "It Keningsfjild" 

In "It Keningsfjild" krijgt elke jongere een persoonlijke rugzak mee op weg naar het voortgezet onderwijs. Deze rugzak is zorgvuldig samengesteld met praktische en symbolische cadeaus: een bijbels dagboek speciaal voor pubers, een puzzelboekje, een flesje water en wat snoepjes voor onderweg. 

Tijdens de dienst staan de jongeren centraal en worden ze persoonlijk toegesproken. De rugzak symboliseert dat ze niet met lege handen de nieuwe fase ingaan, maar uitgerust zijn met praktische hulpmiddelen en de zegen van hun gemeente. 

Jong Leren en loslaten - Oecumenische Geloofsgemeenschap De Drie Ranken Apeldoorn 

In De Drie Ranken wordt de overstap voorbereid door een doordacht traject van drie bijeenkomsten: Jong Leren. Samen met een aangrenzende wijkgemeente verdiepen kinderen aan het eind van de basisschool zich in geloof, God, kerk en in zichzelf. Dit samenwerken biedt de jongeren de kans elkaar te ontmoeten. 

In een speels programma ontdekken de kinderen de betekenis van Bijbelse namen en hun eigen namen. Ze leren over doop, Maaltijd van de Heer, het kerkelijk jaar en de Bijbel. Bijzonder is hoe ze Bijbelse verhalen gebruiken waarin mensen overstappen naar een nieuwe levensfase. Wat lieten de vissers achter toen Jezus hen riep? Wat liet Elisa achter om Elia te volgen? Deze verhalen helpen jongeren nadenken over hun eigen overstap: wat laten zij achter en wat nemen ze mee? 

De laatste bijeenkomst krijgt elke jongere een steen - symbool voor wat ze willen achterlaten. Tijdens een wandeling door park of natuurgebied laten ze halverwege de steen achter: begraven in het zand, gegooid in een vijver, of neergelegd langs de weg. Een krachtig moment van loslaten. 

Ouders schrijven hun kind een brief met wat ze meegeven bij de overstap, bij voorkeur in de vorm van een zegen. Tijdens de overstapviering in de kerk lezen ouders één zin voor uit deze brief, waarna de gemeente de kinderen een zegenlied toezingt. 

Verbinding en zegen 

Deze zes voorbeelden laten zien dat er vele manieren zijn om jongeren liefdevol te begeleiden in hun overstap naar de middelbare school. Of het nu gaat om kleurrijke vlaggenlijnen, persoonlijke geloofsboxen, uitgebreide brugdiensten, symbolische rugzakken, een spectaculair overvliegen of een doordacht leertraject met rituelen van loslaten - het draait allemaal om hetzelfde: laten zien dat jongeren er niet alleen voor staan. 

Elke gemeente vindt haar eigen vorm, maar de kern blijft gelijk: God gaat mee naar de nieuwe fase en de geloofsgemeenschap staat achter elke jongere. Deze voorbeelden kunnen inspiratie bieden voor andere gemeenten die zoeken naar manieren om deze belangrijke overgang vorm te geven. 

Dit artikel is mede tot stand gekomen met behulp van AI.

Veilige kerk 

Vanaf 1 juli moeten kerkenraden een VOG hebben gezien voordat iemand met een bepaalde functie binnen de gemeente aan het werk mag. Ook zijn kerkenraden verantwoordelijk voor het gesprek over een veilige gemeente. In ordinanties 3-6 en 4-7 en generale regeling 16 worden hierover per 1 juli 2025 regelingen opgenomen.  

Tweede kansbeleid 

Een ambtsdrager, iemand die in de bediening is gesteld of een kerkelijke bevoegdheid heeft en daaruit is ontzet, kan daarna niet meer terugkeren in enig ambt of enige bediening, en geen enkele kerkelijke bevoegdheid meer aanvaarden. Het gaat hierbij vooral om predikanten, ouderlingen, diakenen en kerkelijk werkers. Ontzetting is de zwaarste tuchtmaatregel – behoudens het verbreken van de band tussen de kerk en de betrokkene – die door een kerkelijke rechter kan worden opgelegd. Deze bepaling wordt per 1 juli 2025 opgenomen in ordinantie 10-9-7-e. 

Vervallen overgangsbepalingen over tijdelijke inzet predikanten 

In 2020 besloot de generale synode tot aanpassing van de regels over de tijdelijke inzet van predikanten (ordinantie 3-18). Bij de inwerkingtreding van deze regelingen zijn enkele overgangsbepalingen geformuleerd, om reeds afgesproken tijdelijke inzetten te kunnen laten doorgaan. Deze overgangsmaatregelen vervallen per 1 juli 2025, omdat de toen gemaakte afspraken niet langer van kracht kunnen zijn binnen de maximale termijn waarvoor zij zijn aangegaan. 

De kerkordewijzigingen per 1 juli 2025 op een rij